درباره محصول و راهنمای استفاده
روش کوپراس COPRAS (حروف اول عبارت COmplex PRoportional ASsessment) یکی از روش های تصمیم گیری چند معیاره است که توسط Zavadskas, Kaklauskas و Sarka در سال 1994 ارائه گردید. این روش ارزش شاخص های مثبت و منفی را در بررسی گزینه ها در نظر می گیرد و همچنین تاثیر این شاخص های مثبت و منفی در ارزیابی نتایج را به طور جداگانه لحاظ می نماید. همانند دیگر روش های تصمیم گیری نیز این روش m گزینه را به وسیله n شاخص مورد ارزیابی قرار می دهد. استفاده از روش کوپراس COPRAS مستلزم طی شش گام ذیل است:
گام 1: بی مقیاس کردن ماتریس تصمیم گیری مساله (
) با استفاده از روش ذیل:
![\[ D[x_{ij}] \quad , \quad x_{ij} = \frac{x_{ij}}{\sum_{j=1}^{n}{x_{ij}}} \]](https://sheet1.ir/wp-content/ql-cache/quicklatex.com-cd86dd9865b68fcd18e8cfbcf3c8a35b_l3.png "Rendered by QuickLaTeX.com")
گام 2 : محاسبه ماتریس بی مقیاس شده موزون (
) با ضرب ماتریس در ماتریس قطری 
(اوزان شاخص ها):
![\[ V= D \times W_{n \times n} \]](https://sheet1.ir/wp-content/ql-cache/quicklatex.com-1665b6a8d103518932653d99767f8f8a_l3.png "Rendered by QuickLaTeX.com")
گام 3 : محاسبه مجموع مقادیر شاخص های مثبت (
) و منفی (
) برای هر گزینه:
![\[ S_j^+ = \sum_{j=1}^{k}{v_{ij}} \quad , \quad j = 1,2,\dots,k \]](https://sheet1.ir/wp-content/ql-cache/quicklatex.com-8c30dc073e1dc2201dc91e4387114e6f_l3.png "Rendered by QuickLaTeX.com")
![\[ S_j^- = \sum_{j=k+1}^{n}{v_{ij}} \quad , \quad j= k+1,k+2,\dots,n \]](https://sheet1.ir/wp-content/ql-cache/quicklatex.com-06514573a3285553b984875e1c72ad20_l3.png "Rendered by QuickLaTeX.com")
گام 4 : محاسبه وزن نسبی هر گزینه (
) :
![\[ Q_j = S_j^+ + \frac{\sum_{j=1}^{n}{S_j^-}}{S_j^- \times \sum_{j=1}^{n}{\frac{1}{S_j^-}}} \]](https://sheet1.ir/wp-content/ql-cache/quicklatex.com-26347573f71cf102bf4cf3d6e17336f9_l3.png "Rendered by QuickLaTeX.com")
گام 5 : رتبه بندی گزینه ها بر اساس شاخص : هر گزینه ای که شاخص آن بیشتر باشد رتبه بالاتری دارد. بنابراین گزینه ای که بیشتر را داشته باشد بهترین گزینه است :
![\[ A^* = \{A_j | \max_j {Q_j}\} \]](https://sheet1.ir/wp-content/ql-cache/quicklatex.com-3db752d7f5a8a5455dc24fcfec622c80_l3.png "Rendered by QuickLaTeX.com")
گام 6 : محاسبه شاخص عملکرد (
) برای هر گزینه:
![\[ N_j = \frac{Q_j}{Q_{max}} \times 100 \]](https://sheet1.ir/wp-content/ql-cache/quicklatex.com-a9bc3f6ec5d2e0b45bacb6cf46c62d87_l3.png "Rendered by QuickLaTeX.com")
مقدارشاخص عملکرد بین 0 و 100 بوده و در این دامنه بهترین و بدترین گزینه مشخص می گردد. گزینه ای که بهترین وضعیت را داشته باشد مقدار 
آن برابر 100 می باشد.
روش کوپراس (COPRAS) در اکسل :
برنامه روش کوپراس (COPRAS) در قالب فایل اکسل و با استفاده از توابع و برنامه نویسی VBA جهت سهولت استفاده شما طراحی شده است و تنها با وارد کردن داده های ماتریس تصمیم میتوانید نتایج را مشاهده نمایید. برای کار با برنامه تنها نیاز به تعیین تعداد شاخص ها و گزینه ها، تعیین ماهیت شاخص ها و در نهایت ورود داده های ماتریس تصمیم است در ضمن برنامه به صورتی طراحی شده که با تغییر تعداد شاخص ها و گزینه ها به تعداد مورد نیاز، تمامی جداول و محاسبات به صورت خودکار تغییر خواهد کرد.
برخی ویژگی های برنامه اکسل روش کوپراس (COPRAS) :
- تعیین تعداد شاخص ها و گزینه های موردنیاز به تعداد دلخواه
- تغییر خودکار جداول و محاسبات با تغییر تعداد شاخص ها و گزینه ها
- اعمال محدودیت های لازم جهت جلوگیری از ورود اطلاعات اشتباه
- امکان تعیین اوزان شاخص ها توسط کاربر
- رتبه بندی گزینه ها
- امکان اخذ گزارش شامل نتایج محاسبات تمامی مراحل روش کوپراس (COPRAS)
برای آشنایی با نحوه کار با برنامه از مثال پژوهش Organ, A., & Yalçın, E. (2016) که روش کوپراس (COPRAS) را جهت ارزیابی عملکرد دستیاران پژوهشی در دانشگاه پاموکاله (Pamukkale University) ترکیه به کاربرده اند، استفاده می شود. در این تحقیق 5 گزینه به وسیله 7 شاخص مورد بررسی قرار گرفتند. داده های مورد استفاده در جدول ذیل (ماتریس تصمیم) نشان داده شده است. لازم به ذکر است که شاخص چهارم مورد استفاده در این مثال شاخصی منفی است.
فایل اکسل مربوط به روش کوپراس (COPRAS) را اجرا کرده و مراحل ذیل را طی نمایید: از آنجا که در تهیه برنامه اکسل روش کوپراس (COPRAS) از کد نویسی استفاده شده است، در صورت غیرفعال بودن تنظیمات ماکرو (Macro) در برنامه اکسل شما، پیغامی همانند تصویر ذیل نمایش داده می شود که لازم است جهت کار با برنامه همانند راهنمای بیان شده تنظیمات ماکرو را فعال نمایید.
در صورت فعال بودن تنظیمات ماکرو (Macro) در برنامه اکسل شما، پیغامی همانند تصویر ذیل نمایش داده می شود.
با کلیک بر روی گزینه “اجرای برنامه” صفحه اصلی برنامه به صورت تصویر ذیل نمایش داده می شود که دارای دو بخش است. در بخش بالا تعداد گزینه ها و شاخص های مورنیاز تعیین می گردد و در بخش پایین نوع (ماهیت) و وزن شاخص ها وارد می شود.
در این مثال ما با 7 شاخص و 5 گزینه سروکار داریم که شاخص چهارم دارای ماهیت منفی و شش شاخص دیگر دارای ماهیت مثبت هستند. ابتدا در بخش بالایی در قسمت تعداد گزینه ها عدد 5 و در قسمت تعداد شاخص ها عدد 7 را وارد نمایید یا با استفاده از ابزارک موجود تعداد گزینه ها یا شاخص ها را تعیین کنید. همانطور که مشاهده می نمایید با تغییر تعداد شاخص ها جدول مربوط به شاخص ها در بخش پایین به طور خودکار تغییر خواهد کرد. در گام بعد در بخش پایین می بایست نوع (ماهیت) و وزن شاخص ها را مشخص کرد. برای شاخص ها با ماهیت منفی عدد 0 و برای شاخص ها با ماهیت مثبت عدد 1 را وارد نمایید. اوزان شاخص ها نیز که قبلا با استفاده از روش های دیگر محاسبه شده است در این بخش تعیین می گردد. در این مثال اوزان تمامی شاخص ها یکسان در نظر گرفته شده است (تقریبا 0.143). نتیجه همانند تصویر ذیل خواهد بود.
حال بر روی گزینه “تایید و ادامه” کلیک کنید تا بخش مربوط به ورود داده های ماتریس تصمیم کمی نمایش داده شود. داده های مربوط به ماتریس کمی را مطابق جدول ارایه شده در ابتدای این مثال وارد نمایید. نتیجه همانند تصویر ذیل خواهد بود. لازم به ذکر است که جدول این بخش متناسب با تعداد شاخص ها و گزینه های تعیین شده به طور خودکار تغییر خواهد کرد.
جهت مشاهده نتایج بر روی گزینه ” تایید و نمایش نتایج” کلیک نمایید و منتظر بمانید تا برنامه گزارشات مربوطه را تکمیل نماید. پس از آماده شدن گزارش (همانند تصویر ذیل) می بایست محل ذخیره گزارش را مشخص نمایید.
پس از تعیین محل ذخیره گزارش، برنامه در یک فایل اکسل جداگانه (همانند تصویر ذیل) نتایج تمامی مراحل روش کوپراس (COPRAS) را در اختیار شما قرار می دهد که به راحتی می توانید از این گزارش در مقالات، پایان نامه ها و … استفاده نمایید.
همانطور که مشاهده می نمایید گزارش برنامه اکسل روش کوپراس (COPRAS) شامل موارد ذیل است:
- اطلاعات اولیه شامل تعداد گزینه ها و شاخص ها
- جدول ماتریس تصمیم کمی (یا میانگین نظرات خبرگان)
- جدول ماتریس تصمیم بی مقیاس شده
- جدول اوزان شاخص ها
- جدول ماتریس تصمیم موزون
- جدول مربوط به نوع (ماهیت) شاخص ها
- جدول مربوط به شاخص های روش کوپراس (COPRAS)
- رتبه بندی نهایی گزینه ها
به طور کلی برای کار با برنامه اکسل روش کوپراس (COPRAS) تنها نیاز به انجام 3 مرحله است:
- تعیین تعداد شاخص ها و گزینه های مورد نیاز
- مشخص کردن نوع (ماهیت) و وزن شاخص ها
- ورود داده های ماتریس تصمیم
مریم محمدی (خریدار محصول) –
باسلام
از پشتیبانی سایتتون کمال تشکر رو دارم
هم سوالاتم حل شد هم فایل بطور کامل حتی با تغییراتی که میخواستم در زودترین زمان ممکن به دستم رسید.
واقعا ممنون
رسول سلیمانی (خریدار محصول) –
ممنون که از محصولات ما استفاده می کنید و خوشحالیم که رضایت تون رو جلب کرده
سحر عمرانی (خریدار محصول) –
عالی
سحر (خریدار محصول) –
عالی